درباره اتصال آیات سوره مرسلات سوره 77
گیاهان دم اسبی و یال اسبی
بر روی شاخه دوم از درختواره قرآنی سوره مرسلات بعد از سوره مزمل قرار میگیرد (دو سوره از نوع سوره های برگ یا شاخک)...ظاهرا بدون ارتباط یا مشابهت یا خلاصه تر بودن در کنار هم قرار دارند...اما با دقت بیشتر ارتباطات ظاهر میشوند...
سوره مزمل (متقابل با سوره شورا) با این آیه خاتمه می یابد:
إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنَى مِنْ ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَنِصْفَهُ وَثُلُثَهُ وَطَائِفَةٌ مِنَ الَّذِينَ مَعَكَ وَاللَّهُ يُقَدِّرُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ عَلِمَ أَنْ لَنْ تُحْصُوهُ فَتَابَ عَلَيْكُمْ فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ عَلِمَ أَنْ سَيَكُونُ مِنْكُمْ مَرْضَى وَآخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ يَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَآخَرُونَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنْهُ وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَأَقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا وَمَا تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَيْرًا وَأَعْظَمَ أَجْرًا وَاسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۲۰﴾ مزمل
که در آن مومنین زمان حیات پیامبر به سه گروه اصلی در قرائت قرآن تقسیم میشوند....اولین گروه شخص پیامبر و طائفه ای از مومنین هستند که ساعات بیشتری از شب را به قرائت قرآن میپردازند....دومین گروه آنهایی که در راه تجارت و کسب و کار درحال سفر هستند...سوم آنهایی که در راه خدا به جنگ میپردازند...قبل از دو گروه آخر به آنهایی که مریض خواهند شد و عذر خواهند داشت نیز اشاره میگردد...
در پی آن به اول سوره مرسلات نگاه کنیم:
وَالْمُرْسَلَاتِ عُرْفًا ﴿۱﴾ فَالْعَاصِفَاتِ عَصْفًا ﴿۲﴾ وَالنَّاشِرَاتِ نَشْرًا ﴿۳﴾ فَالْفَارِقَاتِ فَرْقًا ﴿۴﴾ فَالْمُلْقِيَاتِ ذِكْرًا ﴿۵﴾ عُذْرًا أَوْ نُذْرًا ﴿۶﴾
آیا میتوان گفت بین گروههای مومنین در انتهای سوره مزمل با گروههای ابتدای سوره مرسلات مشابهت هایی وجود دارد؟ مثلا مومنین مجاهد پیام انذار برای دیگران دارند...
بسادگی سه گروه یاد شده ، الگویی کلی برای گروه های اجتماعی در اعصار مختلف میباشند...گروه اول پیام آوران و فرهنگیان و مدیران اجتماعی هستند ...گروه دوم تجار در کلیت تجارت یعنی هر بده بستان و فعالیت اقتصادی و در سطوح مختلف میباشند...گروه سوم الگویی برای نیروهای نظامی و انتظامی و امنیتی...گاهی فقط با یک گروه یا فردی از آن گروه مواجهیم و گاهی مشاورت افرادی از هر سه گروه در کاراست...
---------------------------------------
ده بار آیه وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِّلْمُكَذِّبِينَ (49) در سوره مرسلات (سوره 77) آمده است...در سوره مزمل فقط یک بار کلمه "مکذبین" ذکر میشود (جالب اینکه کلمه "المکذبین" در سه سوره بین مزمل و مرسلات – مدثر و قیامت و انسان - وجود ندارد، تاییدی بر قرار
گرفتن آنها بر روی شاخه دیگر یعنی شاخه اول) : وَذَرْنِي وَالْمُكَذِّبِينَ أُولِي النَّعْمَةِ وَمَهِّلْهُمْ قَلِيلًا ﴿۱۱﴾ مزمل
گویی سوره مرسلات همچون الگوی کوچکی از سوره الرحمن (سوره 55) است خالصا برای مکذبین....نعمات داده شده را قدر نمیدانند و متقابلا بدیگران احسان نمی کنند به انباشت زر و سیم مشغول هستند...قیامت و پاسخگویی را انکار میکنند...عذاب الهی منتظر آنهاست...
منظور تداعی تکرار آیه ذیل از سوره الرحمن است و سوال از اینکه چرا نعمات الهی را تکذیب میکرده اند:
فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ ﴿۷۷﴾ الرحمن
سوره الرحمن بر شاخه اول است که به تنش های درونی افراد می پردازد اما سوره ص و سوره المرسلات بر شاخه دوم هستند و تنش های اجتماعی...یکی به قلوب و ما فی الضمیر مکذبین و دیگری به عملکرد اجتماعی آنها اشاره میکند...
---------------------------------------
اولین سوره نوزدهم از انتهای قرآن سوره علق است با 19 آیه. دومین سوره نوزدهم از انتهای قرآن سوره مرسلات است.ترتیب و ارتباط آیات این سوره بر "باور" هر اندیشمندی که انسجام قرآن را میزان قرار داده و پیگیری میکند خواهد افزود...
محال است خود رسول الله بعنوان یک بشر خالق این نظم و انضباط باشد.
این سوره 50 آیه دارد. یک آیه در ده محل در آن تکرار میشود بدون هیچ تغییری : وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِّلْمُكَذِّبِينَ (49)
بنظر میرسد اصلا در باره آیه اول سوره برداشت اشتباه رخ میدهد.کلمه "المرسلات" به معنی قرشتگان و ملائکه نیست بلکه بمعنی پیام های ارسالی است بمعنی آنچه ارسال میشود یعنی (قطعات و سور) قرآن است!!! همان قرآنی که پیامبر و بعضی مومنین شب ها قرائت میکنند اشاره به آیه انتهایی در سوره مزمل...
پس از اشاره به آنچه متصلا ارسال میشود به نیروهای سریعی که آنها را میرسانند اشاره میکند."عرفا" اشاره به اتصال آنچه ارسال میگردد است.تاییدی دیگر میشود بر مواضع دقیق و لایتغیر آنچه ارسال میگردد...
بنابراین "الرسل" در آیه یازدهم سوره مرسلات همین "المرسلات" نیست...بمعنی ارسال کنندگان آنچه تهیه میشده است.
برای اینکه آیات و سور قبلی و جدید در مواضع خودشان قرار بگیرند (شبیه به بروز رسانی سیستم های نرم افزاری) نقل و انتقال سریع اطلاعات لازم بوده و این توسط ملائکه (عاصفات) صورت میگرفته است.در اینجاست که جمع بندی مطالب در توضیح نحوه تهیه آیات و سور امکان می یابد.
جالب اینکه یال اسب هم ترتیب و اتصال آیات و سور را میرساند و هم درختواره بودن را به ذهن نزدیک میکند.زمانی که تعدادی از موهای اسب در یک طرف و تعدادی در طرف دیگر قرار میگیرند....از این سیستم یکپارچه از بالاترین مقام به تفاریق نازل و منتشر میشود...
آیات اول این سوره خصوصا آیه "فالفارقات فرقا" ما را به یاد آیات ذیل از سوره الدخان می اندازد :
إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُّبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنذِرِينَ (3)
فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ(4)
أَمْرًا مِّنْ عِندِنَا إِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ (5)
چارچوب تعیین شده و حکم شده الهی در لیله القدر تفصیل داده شده و در لیله مبارکه و برای هر گروه از ملائکه و الروح مرتبط وظایف جهت ارسال تعیین شده است.این گروه های ملائکه همچون لایه های شبکه تولید وحی و نشر و توزیع آن هستند. در آیه "عذرا او نذرا" اشاره به دستورات و سفارشات لایه های بالاتر به لایه های پایین تر باشد...
اما عدد پنجاه و تفکیک دهگانه آن نیز میتواند اشاره به پنحاه هزارسال در سوره معارج و تاییدی بر این برداشت باشد که آیات اول سوره المرسلات در مورد پیام های ارسالی از بالاترین آسمانها توسط ملائکه و نیروهای غیبی است :
تَعْرُجُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ(4)سوره معارج سوره 70
فَقَضَاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَأَوْحَى فِي كُلِّ سَمَاءٍ أَمْرَهَا وَزَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَحِفْظًا ذَلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ ﴿۱۲﴾فصلت
در روز قیامت این رسولان الهی (ملائکه) وقت ماموریتشان پایان می یابد: و اذالرسل اقتت. این روز برای انسان ها روز فصل است...
آیات اول اشاره به نزول قسمت به قسمت قرآن یکپارچه تهیه شده اولیه میکنند:
وَقُرْآنًا فَرَقْنَاهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَى مُكْثٍ وَنَزَّلْنَاهُ تَنْزِيلًا (106) اسراء
طی آسمان های خلقت برای ملائکه در زمانی کوتاه صورت میگیرد...
در عصر ما یعنی عصر کامپیوتر و اینترنت تولید صفحات (page) الکترونیکی شامل پیام و صوت و تصویر دارای قوانین دقیق شده است. از خلال لایه های بسیار شبکه ای عبور میکند و با سرعت زیاد به مقصد میرسد و میتواند مکتوب شود. گویی صحف و سورقرآنی نیز نشر آسمانی مشابه ای البته با الگو های کامل تر توسط ملائکه دارند.همان :
فِي صُحُفٍ مُّكَرَّمَةٍ(13) مَّرْفُوعَةٍ مُّطَهَّرَةٍ (14) بِأَيْدِي سَفَرَةٍ(15) كِرَامٍ بَرَرَةٍ (16)
هر صفحه از پیام باکس هایی نیز برای نقل قول از افراد خاص مانند پیامبران یا مومنین و یا کافرین نیز در خود دارند. اقوال دیگران مانند data member یا اطلاعات مثال و لازم در اجرای اول در میان دستورات الهی قرار دارند تا دستورات الهی بمانند member function وضوح بیشتر و تفصیل پیدا کنند...
انتخاب اقوال افراد خاص در محل های خاص برای کامل شدن درک و اجرای دستورات است. فقط با رعایت اتصال این مجموعه متصل میتواند بطور صحیح فهمیده شود....
--------------------------------------------------
در مورد دو آیه ذیل از سوره المرسلات چه میتوان گفت؟
﴾ إِنَّهَا تَرْ‌مِي بِشَرَ‌رٍ كَالْقَصْرِ ﴿٣٢﴾ كَأَنَّهُ جِمَالَتٌ صُفْرٌ ﴿٣٣﴾
درخود سوره و با معانی کلمات "قصر" و "جماله صفر" اجمالا میتوان دریافت که آتش مورد نظر دو شبیه سازی می پذیرد. شبیه سازی به قصر کنایه از این است که آن آتش بر مرفهین کافر که در دنیا دارای قصور بلند چند طبقه بودند احاطه کامل دارد. شبیه سازی به شتران زرد اشاره به وسعت و رانش آن آتش دارد گویی سوار بر شتران بزرگی هستند.علامت دیگر مرفهین زمان نزول قرآن داشتن مرکب سریع و راحت و عریض است برای سواری خود و حمل اموال...قسمت اصلی و اولیه آتش رنگ زرد دارد...سوختن ناقص و سمی...
در خلقت دوم هر نفسی (با مشخصات و خصائص در خود حک شده طبق اعمال) با مادیت جوشان و در غلیان برخورد میکند و میرود که قالب و کالبد متناسب خود را بیابد(برای بسیاری فرحبخش نیست)...
برخلاف خلقت اول که پس از تشکیل قالب مادی سالم اولیه روح با متن پاک اولیه به آن دمیده میشود(خلقت فرحبخش)...
این اجمال در سوره واقعه صورت مفصلی دارد آنجا که میفرماید:
وَأَصْحَابُ الشِّمَالِ مَا أَصْحَابُ الشِّمَالِ ﴿٤١﴾ فِي سَمُومٍ وَحَمِيمٍ ﴿٤٢﴾ وَظِلٍّ مِّن يَحْمُومٍ ﴿٤٣﴾ لَّا بَارِ‌دٍ وَلَا كَرِ‌يمٍ ﴿٤٤﴾ إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَٰلِكَ مُتْرَ‌فِينَ ﴿٤٥﴾ وَكَانُوا يُصِرُّ‌ونَ عَلَى الْحِنثِ الْعَظِيمِ ﴿٤٦﴾
--------------------------------------------------
در مورد اتصال سه آیه پایانی از سوره المرسلات با ماقبل خودشان و کل سوره چه میتوان گفت؟ ابتدای سوره با انتهای سوره میتواند مشابه باشد؟ چرا از رکوع بجای سجده استفاده شده است؟
وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ ارْكَعُوا لَا يَرْكَعُونَ (48)
وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ (49)
فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَهُ يُؤْمِنُونَ (50)
در ابتدای سوره پس از اشاره به آنچه ارسال میشود یعنی قرآن بطور ضمنی به بادهای سریع اشاره شده است که اشاره به سرعت این نیروهای ارسال کننده است ...خم شدن در اثر باد به رکوع بیشتر مشابه است ...رکوع در برابر رسالات الله نه خوردن و تنعم مسرفانه که مدت زیادی طول نخواهد کشید....
كُلُوا وَتَمَتَّعُوا قَلِيلًا إِنَّكُمْ مُجْرِمُونَ ﴿۴۶﴾
وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ ﴿۴۷﴾
مانند شبیه سازی زبانه های آتش به قصر و یا شتر زرد رنگ در آیات قبلی است...البته شبیه سازی ها دقیق نیستند بلکه در حد کنایه زدن به اعمال انسان ها در دنیا می باشند...
اشاره پایانی در سوره به قرآن مانند اشاره آغازین در سوره به نزول قرآن است...
---------------------------------------
در انتهای سوره مرسلات اشاره دارد به اینکه اولی النعمه و مکذبین در این دنیا رکوع نمی کنند ....در اوایل سوره مجاور بعدی در همین شاخه از درختواره یعنی سوره نازعات بتصویر میکشد روزی را که نفوس مکذبین باید برگردند و داخل شوند در حفره های حیات مادی جدید...کالبد های جدید متناسب با نفوس ناپاک...آیا این (خم شدن و) وارد حفره شدن در مقابل با آن رکوع نکردن نیست؟
قُلُوبٌ يَوْمَئِذٍ وَاجِفَةٌ ﴿۸﴾ أَبْصَارُهَا خَاشِعَةٌ ﴿۹﴾ يَقُولُونَ أَإِنَّا لَمَرْدُودُونَ فِي الْحَافِرَةِ ﴿۱۰﴾ نازعات